Mật nhân là một cây thuốc được sử dụng trong dân gian từ rất lâu, nó còn được gọi với những cái tên khác đó là: cây bá bệnh, hay cây bách bệnh hay sâm Tongcat Ali(Malaisia) hay sâm Alipas(Mỹ) Từ lâu, người ta thường đi chặt cây mật nhân về làm thuốc.

Bộ phận dùng của cây gồm, lá, vỏ thân cây, quả và rễ. Tuy nhiên, tốt nhất vẫn là rể cây lâu năm. Theo Đông y, mật nhân có vị đắng, tính mát, quy (đi vào) kinh can và thận, có tác dụng bổ dưỡng cho người bị khí huyết hư, gân xương đau nhức, tê chân tay, rối loạn tiêu hóa (tiêu chảy hay kiết lỵ đều dùng được), phòng ngừa tứ thời cảm mạo. Ngoài ra, mật nhân còn chữa được chứng thống kinh (phụ nữ bị đau bụng lúc hành kinh), chứng ách nghịch ở ngực (đau tức ngực do khí ứ không thông).

Bộ phận thường dùng là rễ hay vỏ thân cây, còn lá thường chỉ được dùng nấu nước tắm trị ghẻ chốc. Rễ của cây mật nhân đem về chặt nhỏ, phơi khô, sao vàng hạ thổ rồi đem ngâm rượu, mỗi lít ngâm khoảng 30-40 gam, ngâm trong 20 ngày là dùng được.

Liều dùng mỗi ngày uống 20- 50ml rượu ngâm với cây mật nhân. Người ta cho rằng cây có khả năng tăng tiết testosterone nên trong giới lực sĩ cây dùng như vị thuốc bổ để thêm năng lực cơ thể. Uống rễ cây mật nhân, khắc phục được chứng ăn không tiêu, ruột hấp thu được chất dinh dưỡng nên khỏe.

Ở Malaisia, sâm Tongcat Ali hay cây mật nhân, bán với giá rất cao, người ta cho rằng đàn ông uống sẽ tăng cường sinh lực nói nôn na" ông uống bà khen". Khách du lịch từ Việt Nam sang Malaisia, thường được giới thiệu và khuyên mua sâm Tongcat Ail, coi như món quà quý giá cho bản thân và cho người thân, với giá rất đắt.


Lưu ý:

Cây này dùng rất tốt cho Nam giới trong khoản ấy ... bản thân mình dùng luôn

Chỉ có điều: Cây này đắng . Ai không chịu được đắng thì nấu thành cao . Sau đó vê viên để uống cho nó lành ... Đun hoặc ngâm rượu đắng lắm đấy

Ai bị Gan ăn uống kém,người nóng uống mật nhân đỡ liền . Người nhà mình bị uống tốt,dễ ngủ

Những lời đồn đại về cây trị bách bệnh

Cách đây vài năm, cây mật nhân đã bị nhiều người dân ở Tây Nguyên săn lùng. Ban đầu, giá mật nhân được rao bán khoảng 50.000đ/kg, sau đó giá tăng dần, có lúc loài cây này được đẩy giá lên tới 500.000đ/kg. Không chỉ có giá “cắt cổ”, người mua còn phải đặt tiền và chờ đợi hàng tháng trời để có thể sở hữu được vài kilôgam mật nhân.

Lý do khiến mật nhân bỗng trở nên đắt giá bởi những thông tin trị bệnh của loài cây này liên tục được phát tán. Nhiều người truyền tai nhau đây là cây thuốc quý hiếm với khả năng trị bách bệnh, đã được các nhà khoa học Trường đại học Dược Hà Nội tìm thấy tại Việt Nam từ năm 2006. Các bước nghiên cứu ban đầu cho thấy, cây bách bệnh của Việt Nam có tác dụng cao hơn so với xuất xứ từ các nước khác.

Bán rễ cây mật nhân

Những lời đồn thổi cũng cho rằng, trên thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu và công nhận về khả năng kỳ lạ của mật nhân. Một tác dụng nổi bật của mật nhân được truyền tụng đó là giúp tăng cường sinh lực cho nam giới. Một số đơn vị bán mật nhân còn đưa ra “dẫn chứng” về một loại thuốc có tên là Tongkat ali: “Tongkat ali từ lâu đã được biết đến như là nhân sâm Malaysia. Tại các nước Đông Nam Á như Indonesia, Brunei, Thái Lan, Campuchia, Lào… Tongkat ali được dùng giúp nam giới tăng cường chức năng sinh lý và sức khỏe tình dục, bổ sung năng lượng cho cơ thể, giúp giảm stress, mệt mỏi, tăng cường miễn dịch, ngăn ngừa khối u và phòng chống lão hóa.

Một số các quốc gia hồi giáo như Indonesia và Malaysia, đàn ông được lấy và chung sống cùng lúc 4 người vợ, có khá nhiều giai thoại đã kể rằng: để cho cô vợ nào cũng yên tâm là được chồng yêu nhất, đàn ông nơi ấy đã phải cần tới sự trợ giúp đắc lực của Tongkat ali, giúp cường dương tráng khí. Hay tại các cuộc thi đấu thể thao đẳng cấp quốc gia ở Đông Nam Á, nhiều vận động viên các đội tuyển đã dùng đến vị thuốc quý hiếm này như một dạng doping thiên nhiên giúp tăng cường sức bền và thể lực, nhằm đạt thành tích cao trong thi đấu. Tại Việt Nam, bá bệnh cũng là vị thuốc chính trong bài thuốc “ông uống bà khen” danh bất hư truyền của các vua voi huyền thoại vùng Tây Nguyên bấy lâu nay.

Nếu những lời quảng cáo mang tính chất “chính thức” trên một số trang mạng như trên chỉ tập trung vào tác dụng chính là cường dương thì các tay lái buôn bán dạo lại quảng cáo về mật nhân như một thứ thuốc tiên với đủ loại tác dụng như: Mật nhân là cây trị bệnh gì cũng khỏi. Từ ung thư, u nang, tiểu đường, gan, tê bại, phong thấp, viêm xoang… đều khỏi hết. Công thức pha chế rễ cây mật nhân rất đơn giản, chỉ cần thái mỏng, rửa sạch, phơi khô rồi bỏ siêu, ấm… sắc uống trong vòng một tháng thì bệnh tình sẽ khỏi hẳn. Ai thường xuyên uống rượu lại càng tốt vì ngâm vào rượu uống hằng ngày là hết bệnh. Mỗi người chỉ cần uống khoảng 30kg là khỏi!

Đua nhau vượt núi tìm “cây quý”

Những lời đồn đại về công dụng của mật nhân như kể trên được truyền tai nhau với tốc độ nhanh chóng. Chính vì thế, loài cây này được săn lùng theo kiểu tận triệt. Nhiều địa phương trên địa bàn Tây Nguyên đã xuất hiện các thương lái mua đi bán lại loại cây được gọi là “trị bách bệnh”.

Để đáp ứng nhu cầu về cây mật nhân, nhiều tay buôn đã sang Campuchia mua lại mật nhân từ nước này với giá được cho là “rẻ như củi” rồi vận chuyển mang về Việt Nam để bán. Khi chuyện buôn bán mật nhân trên địa bàn Tây Nguyên bắt đầu lắng xuống thì gần đây, tại thị xã Hồng Lĩnh – Hà Tĩnh, nhiều người dân lại đổ xô lên núi Hồng của thị xã này đào mật nhân đem về bán. Để đào mật nhân, nhiều người bỏ cả công việc, lên núi tìm đào cây mật nhân về bán cho một số đầu mối với giá cao.

Cây mật nhân

Một trong những “đầu nậu” chuyên buôn cây bách bệnh ở thị xã Hồng Lĩnh cũng xác nhận: Giờ thì chỉ 50.000 đồng/kg, chứ trước đây 1kg rễ cây bách bệnh lúc cao điểm có giá 300.000-500.000 đồng mà cũng không có để bán. Có những lúc khách Hà Nội về nằm chờ cả tuần cũng chỉ mua được vài chục kilôgam thôi. Cây này là loại thảo dược quý, chữa được nhiều bệnh lắm, từ xương khớp đến tăng cường sinh lực cho nam giới, chữa hiếm muộn con… Tôi nghe nói bên Nga hay ở Malaysia, mật nhân có giá 3–4 triệu đồng/kg…”

Sau một thời gian tận triệt loài cây được cho là thần dược này, núi Hồng – Hồng Lĩnh đã trở nên loang lổ bởi nhiều vết đào xới. Giờ đây, loài cây này ở núi Hồng cũng đã trở nên hiếm hoi mặc dù trước đây nó rất phổ biến trên núi Hồng. Nhiều người chuyên đào mật nhân đã chuyển sang địa bàn khác để tìm kiếm loài cây này.

Không thể sử dụng bừa bãi

Hiện trên mạng và nhiều địa bàn của cả nước, cây mật nhân giống cũng như các sản phẩm mang tên mật nhân được rao bán rộng rãi. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia khuyến cáo người mua cần cẩn trọng khi mua các loại sản phẩm này vì không ai dám chắc chắn sản phẩm được quảng cáo và bày bán có chính xác là cây mật nhân hay không.

Hơn nữa, các tác dụng của mật nhân cũng hoàn toàn không như đồn thổi. Các chuyên gia cho biết, nhiều nước ở châu Á đã dùng mật nhân để tăng cường khả năng sinh dục cho nam giới. Tuy nhiên, phải có công nghệ tách chiết quassinoid, alcaloid rồi kết hợp với một số chất bổ trợ khác để thay viagra. Tại Việt Nam, chưa có công nghệ tách chiết và người dân dùng thuốc theo phương thuốc dân gian, trong khi để thuốc phát huy tác dụng, cần kết hợp với các vị thuốc khác. Chính vì vậy, cần khẳng định, mật nhân không có tác dụng chữa bách bệnh như đồn thổi. Để sử dụng mật nhân chữa bệnh, cần có chỉ định của các thầy thuốc, lương y có kinh nghiệm. Những người có đề kháng yếu, trong cơ thể mang nhiều bệnh liên quan đến nội tạng như gan, mật, dạ dày… nếu dùng mật nhân sẽ nguy hiểm đến tính mạng.

Tiến sĩ Đỗ Thị Hà, Viện Dược liệu đã đưa ra lời cảnh báo về hiện tượng mua bán mật nhân ồ ạt hiện nay: “Rất nhiều nơi rao bán loại rễ cây dưới cái tên “rễ mật nhân”, tuy nhiên, không có cơ quan chức năng hay một đơn vị chuyên môn nào vào cuộc để chứng minh nó chính là dược liệu mật nhân. Vì vậy, người dân nên tìm hiểu những địa chỉ tin cậy để mua dược liệu nhằm tránh những tác dụng phụ gây ra do việc sử dụng dược liệu không rõ nguồn gốc. Phụ nữ có thai không nên dùng cây này làm thuốc”.

Với vô số công dụng nhưng rễ cây mật nhân được bày bán công khai với giá khá mềm, chỉ từ 50-60 ngàn đồng/kg. Liệu đây có phải là thần dược chữa bách bệnh hay chỉ là tin đồn?

* “Thần dược” chữa bách bệnh?

Theo lời giới thiệu của ông Nguyễn Văn L. (48 tuổi, nhà ở phường Long Bình) - người có nhiều năm sử dụng rễ cây mật nhân để trị bệnh tiểu đường, chúng tôi tìm đến ngã tư đường Phạm Văn Thuận giao với đường Võ Thị Sáu để tận mắt chứng kiến màn quảng cáo bay bổng về công dụng chữa bệnh của rễ cây mật nhân từ người bán dạo.

Phi (áo sọc) đang quảng cáo công dụng chữa bệnh thần kỳ của rễ cây mật nhân với người mua.

Tại đây, chúng tôi thấy một chiếc xe máy dựng trên vỉa hè, đằng sau yên buộc chặt nhiều rễ cây màu vàng nhạt kèm tấm bảng ghi “bán rễ bá bệnh mật nhân”. Thấy khách đến, người đàn ông khoảng 35 tuổi tên Phi đon đả giới thiệu: “Rễ cây mật nhân đó, chữa tất tần tật bệnh. Từ đông y đến nan y, thậm chí cả ung thư giai đoạn cuối. Nhiều người chữa khỏi rồi, thuốc quý về từng đợt, không phải lúc nào cũng có”. Thấy chúng tôi tỏ vẻ lo ngại về công dụng, cũng như những biến chứng nếu dùng không đúng cách, Phi thuyết phục thêm: “Tôi bán cho nhiều người rồi, họ nói lại là dùng rất hiệu quả, cứ yên tâm. Rễ cây mà làm gì có biến chứng”.

Trong khi chúng tôi đang chần chừ, thì có một thanh niên chừng 30 tuổi chạy xe đến hỏi mua: “Tôi có người bà con, bị sưng phù khắp người, đi khám bác sĩ bảo suy thận, do ngại dùng thuốc tây nên muốn hỏi loại này chữa có được không?”. Vớ được khách mới, Phi nhiệt tình hướng dẫn: “Gặp đúng nơi bán rồi. Anh mua về rửa sạch, đem cắt nhỏ từng khúc rồi chẻ thành từng lát mỏng phơi khô. Khi dùng, chỉ cần bỏ một vài lát vào chén nước sôi hoặc cho vào rượu ngâm vài ngày rồi lấy ra uống sẽ trị được bách bệnh... Có thể ngâm rượu từ 3 - 5 ngày là uống được, hoặc chẻ nhỏ ngâm trong nước sôi 15 phút rồi uống như nước trà trong vòng 1 tuần, nếu đỡ quay lại lấy tiếp”. Như để chứng minh mình là người bán tin cậy và có nguồn rễ dồi dào, Phi cho chúng tôi số điện thoại để tiện liên lạc cho việc mua bán sau này.

Tiếp tục lần theo một số điểm chuyên bán rễ cây mật nhân ở TP.Biên Hòa, chúng tôi tìm đến khu vực đường Nguyễn Ái Quốc (phường Tân Phong). Gặp một người đàn ông tên Tuấn, chuyên hành nghề buôn bán cây “thần dược” ở đây mấy tháng nay, ông này quả quyết: “Đây là loại thảo dược quý, chữa được rất nhiều bệnh nan y, mọc nhiều ở các tỉnh Tây Nguyên. Số rễ này, tôi cũng đặt hàng mấy người đi săn cây rất lâu mới có đó. Trước đây, rễ cây mật nhân nhiều lắm, bây giờ số lượng ít rồi. Chính vì bị săn lùng nên cây ngày càng cạn kiệt, khan hiếm. Người đi săn cây bán nhiều, mà người lùng mua cây cũng lắm”.

Chưa hết những lời rao ngọt như mật rót vào tai, ông Tuấn còn khẳng định, loại cây này có thể chữa được cả bệnh vô sinh hiếm muộn, giúp tăng cường sinh lực, ham muốn cho đàn ông. “Mặc dù quý vậy đó, nhưng em mua bao nhiêu cũng có hết. Trung bình, mỗi ngày anh bán cả trăm ký, em lấy nhiều anh bớt giá cho” - ông Tuấn nói.

Ngoài những người quen mặt, bày bán một chỗ nhất định như: Phi, Tuấn thì ở Đồng Nai còn có một lực lượng dân buôn hùng hậu chuyên đi bán dạo. Đến nơi đâu, họ cũng đồn thổi công dụng, khả năng chữa bệnh tuyệt vời của loại rễ cây mật nhân.

* Cần sử dụng đúng!

Vì công dụng của cây được đồn thổi như vậy, nên có rất nhiều người tìm mua với hy vọng bệnh tật được thuyên giảm. Tuy nhiên, sau một thời gian điều trị, họ thật sự vỡ mộng về những lời rao ngọt như mật ấy. Bà Nguyễn Thị Nguyệt (54 tuổi, ngụ tại KP1, phường Long Bình, TP.Biên Hòa) cho hay, do bị đau dạ dày, viêm xoang nên sau khi nghe nhiều người mách nước, bà đã mua rễ cây mật nhân về dùng thử. Thời gian đầu uống nước chắt từ rễ cây, bà cảm thấy mát mẻ trong người, nhưng dùng hết cả chục ký rễ mà mấy căn bệnh trên không có dấu hiệu thuyên giảm. Trái lại, do dùng quá nhiều với mật độ thường xuyên nên đường tiêu hóa của bà có vấn đề. Mỗi lần ăn thứ gì khác lạ, cơ thể không hấp thu được khiến bà bị tiêu chảy kéo dài, dẫn đến sức khỏe sa sút.

Còn bà Trần Thị Song (73 tuổi, ngụ ở khu 12, xã Long Đức, huyện Long Thành) cho biết: "Tôi bị tiểu đường gần 2 năm nay, nghe người bán nói rễ cây mật nhân sẽ trị dứt chứng tiểu đường nên tôi giục con cái mua mấy chục ký về sắc uống. Ngày nào cũng siêng năng sắc, nhưng uống ròng rã gần hai tháng nay mà chẳng thấy công dụng gì". Dù hơi lăn tăn nhưng được con cái động viên, lại sợ chúng phật ý, nên bà cũng cố uống, dù mỗi lần ngửi thấy mùi thuốc là bà lại buồn nôn. “Mấy đứa con nói thuốc này tốt lắm, người bán phải đi mấy chục cây số tới rừng sâu mới cắt được. Thương con tận tình, tôi uống tiếp, nhưng chờ mãi không khỏi nên hiện tại tôi đã ngưng hẳn không dùng nữa” - bà Song phân trần.

Những người bán dạo cho rằng, rễ của cây mật nhân trị được bá bệnh.

Từ câu chuyện trên, chúng tôi đã tìm gặp bác sĩ đông y Nguyễn Văn Nghị, Trưởng phòng Kế hoạch - tổng hợp Bệnh viện y dược cổ truyền Đồng Nai để tìm hiểu rõ hơn công dụng của cây mật nhân, cũng như thực hư về những lời đồn đại chữa bệnh thần kỳ của loại cây này. Theo bác sĩ Nghị, trong cuốn Từ điển cây thuốc Việt Nam của tác giả Võ Văn Chi, do Nhà xuất bản Y học ấn hành có ghi rằng: Cây chữa được rất nhiều bệnh nên tên gọi là cây bách bệnh. Rễ thường dùng để chữa khí hư, huyết kém, xương yếu, chân tay tê đau. Nhân dân thường chữa sốt, sốt rét, chữa ngộ độc và say rượu... Vỏ cây dùng với các trường hợp ăn uống không tiêu, nôn mửa, đau mỏi lưng. Quả chín ăn được, chữa lỵ và tiêu chảy. Lá nấu nước trị ghẻ, lở ngứa.

Về trường hợp bà Nguyệt, sau khi sử dụng một thời gian dẫn đến đường ruột yếu, theo bác sĩ Nghị là do loại rễ này không thích hợp cho những người có tính hàn, sức đề kháng yếu (trong cơ thể mang nhiều bệnh liên quan đến nội tạng, như: gan, mật, dạ dày...), nếu dùng mật nhân không đúng cách có thể gây phản ứng phụ khó lường. Đặc biệt, không được dùng rễ cây mật nhân cho phụ nữ mang thai. Một số người mang bệnh hiểm nghèo nhưng được chữa khỏi thực ra là “phước chủ may thầy”. Ngoài ra, việc khai thác cây tràn lan vô tội vạ dễ khiến loài thảo dược này có thể biến mất theo thời gian một cách đáng tiếc.

Bác sĩ Nguyễn Văn Nghị khuyến cáo: “Đây không phải “thần dược” chữa được tất cả các bệnh nan y, ung thư; hoàn toàn không có chuyện chữa được bệnh hiếm muộn, tăng cường sinh lực đàn ông. Chính vì vậy, cần khẳng định, rễ cây mật nhân không có tác dụng chữa bách bệnh như đồn thổi. Người bán đã quảng cáo quá lên để dụ dỗ khách hàng. Muốn sử dụng đúng công dụng của cây mật nhân, cần có sự hướng dẫn của các thầy thuốc, lương y có kinh nghiệm”.

Từ những bệnh thông thường như đau đầu, viêm họng đến những bệnh khó như tim mạch, tiểu đường, thậm chí cả ung thư, vị thần dược này đều chữa được hết. Thế là một đồn mười, mười đồn trăm, người dân bỏ cả công việc đồng áng để đi săn lùng cây thuốc “quý” này.